Ağız Kuruluğu Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Ağız kuruluğu nedenleri, dudak kuruluğu, “Ağız kuruluğu neden olur” “Uyurken dudaklar neden kuru olur” ve ” Sabah uyanınca ağız kuruluğu nasıl geçer” sorusu hastalarımızın en merak ettiği sorulardan biridir. Ağız kuruluğu bir diğer adıyla kserostomi günlük hayatın akışını son derece olumsuz etkilemekte olan bir durumdur. Peki kserostomi nedir? Tükürük salgısındaki azalma ile birlikte ağız içi bölgenin nemsiz kalması ağız kuruluğu olarak tanımlanmaktadır. Ağız kuruluğu ağızda tatsızlık ve ağızda buruşukluk hissi verir ve sürekli tükürük yutmak bu sebepten kaynaklanır. Vücudumuzda ortaya çıkan birçok problemin ana nedenlerinden birisi olarak değerlendirilmektedir.

Tükürüğün görevi yalnızca ağzı ıslak tutmaktan ibaret değildir. Tükürük;  besinlerin sindirimi, ağız içi enfeksiyonların ve diş çürüklerinin önlenmesi üzerinde de büyük etkilere sahiptir. Diğer yandan ağız kuruluğu birçok hastalığında ön belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır. Peki, ağız kuruması neden olur? Geceleri ağız kuruluğu neden olur? Uyurken ağız kuruluğu neden olur? bu sorunların sebeplerini beraber inceleyelim.

Ağız Kuruluğu Neden Olur?

Ağız kuruluğunun pek çok sebebi olabilmektedir. En sık karşılaşılmakta olan ağız kuruluğu sebepleri ve ağız kuruluğunun nedenleri ise şu şekilde özetlenebilir;

• İlaç tedavileri
• Hastalıklar
• Burun eti problemleri

İlaç Tedavileri

İlaç tedavisi  özellikle de çoklu ilaç tedavisi ağız kuruluğu sorununun en önemli sebeplerinden birisidir. Ağrı kesiciler, burun açıcılar, depresyon ilaçları ve tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar gibi birçok ilaç ağız kuruluğuna neden olabiliyor.

Hastalıklılar

AİDS, diyabet, Parkinson ve hodgkin hastalıklarının sık karşılaşılan semptomlarından birisi de ağız kuruluğudur.

Kanser tedavisi esnasında kullanılmakta olan kemoterapi süreci ve radyasyon terapileri  tükürük bezlerine zarar verebilir. Bu durumun sonucunda tükürük bezlerinin işlevinde kayıplar oluşur ve ağız kuruluğu meydana gelir.

Ağızdan solunum gerektiren hastalıklar özellikle de enfeksiyon kaynaklı hastalıklar ve hormonal değişiklikler de ağız kuruluğuna sebep olabilir.

Burun Eti Problemleri

Burun eti gibi fizyolojik nedenlerden dolayı ağızdan nefes alamama da gene ağız kuruluğuna yol açabilir. Bu durum özellikle de “Gece yatarken ağız kuruması neden olur? “ sorusuna yanıt getirmektedir. Burnundan nefes alamayan insanlar uyurken doğal olarak ağzından nefes alıp verecektir. Bu durum da ağzın sürekli açık kalması nedeniyle gece uyurken ağız kuruluğuna sebep olacaktır. Gece yaşanan ağız kuruluğunun temel nedeni bu olabilir.

Ağız Kuruluğu Belirtileri Nelerdir?

Ağız kuruluğu neden olur sorusunu farklı boyutlardan ele aldık. Peki ağız kuruluğu belirtileri nelerdir?

Ağız kuruluğu sorununa sahip hastalarda tükürük miktarındaki azalışa bağlı olarak diş çürüklerinde artışlar meydana gelebilmektedir. Bunun yanı sıra bu hastalarda ağız mukozasında enfeksiyonlar gelişmesi de sık sık görülmekte olan bir durumdur. Bu durumlara ek olarak en sık görülen ağız kuruluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Boğazda kuruluk hissine bağlı olarak yutkunma güçlüğü
• Nefesin rahatsız edici kokması (özellikle de sabahları)
• Ağızda yapışkanlık hissiyatı
• Susamada artış
• Dil kuruması
• Dudak kuruması
• Boğaz kuruluğu
• Konuşmakta ve yutkunmakta güçlükler yaşanması
• Takma diş ve protez diş kullanan kişilerde dişleri takma esnasında zorluk yaşanması. (Dişler ve damak, kuruduğunda kayganlığını yitirecektir. Bu durum sonucunda takma dişleri yerleştirmek zorlayıcı bir hal almaktadır.)
• Özellikle de uyandıktan sonra ağızda oluşan metalik tat hissiyatı.
• Ağız içinde yanma olarak da bilinmekte olan dil ağrısı

Ağız Kuruluğu Tanısı Nasıl Koyulur?  

Çoğu hasta “dudaklarım kuruyor” ve “uyurken ağız kuruması” şikayeti ile doktora danışır. Ağız kuruluğu tanısı koymak için kişinin tükürük bezlerinin yeterince çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Hastaların herhangi bir içecek kullanmadan ekmek ve bisküvi gibi yiyecekleri yutup yutamadığı test edilir. Aynı zamanda konuşurken zorlanmadığı da göz önünde bulundurulmaktadır.

Eğer bu konuda bir sıkıntı yaşanıyorsa; diş hekimi tarafından hastanın tükürük akış oranı hesaplanır. Tükürük akış hızının hesaplanması için hastaya parafin verilerek çiğnemesi istenir. Bu noktada diş hekimi tarafından tükürük akış hızı tespit edilmektedir. Diş hekimi hastanın üretmekte olduğu tükürüğün akış hızına bağlı olarak hasta da  ağız kuruması olup olmadığına dair teşhisini yapar. Normalde ağız içerisinde bulunması gereken tükürük miktarı 5 mililitrenin üzerindedir. Tükürük akış hızıysa 2,5 mililitrenin üzerinde olmalıdır. Eğer hastaların tükürük akış hızı ve tükürük miktarları  bu değerlerin altındaysa hastanın ağız kuruluğu yaşadığı söylenebilir.

Ağız Kuruluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Uykuda ağız kuruluğu sorunundan muzdarip kişilerin öncelikle etkili bir ağız bakımı rutini oluşturması gerekir. Öncelikle ilk yapılması gereken, ağız kuruluğuna neden olan durumun tespiti ve bu tespit doğrultusunda ilgili tedavinin seçilmesi sürecidir.

Altta yatan nedenlerin tedavisi için tükürük bezlerinin çalışmasını hızlandıran bazı ilaçlar kullanılabilmektedir. Yemek ya da atıştırmalık tükettikten sonra ksilitol içeren sakızların tüketilmesi epey etkili bir yöntemdir. Tükürük akış oranını ciddi anlamda arttırmaktadır.

Hastaların  ağız kuruluğuna bağlı olarak çiğneme yeteneklerinde sorunlar varsa ksilitollu pastil ya da tabletler önerilmektedir. Ağız kuruluğu tedavisi için  tükürük substratları da yoğun olarak kullanılmaktadır. Düzenli bir şekilde tüketilmesi gereken substratlar  eczanelerde hazırlanabilmektedir.

Yağ içeren nazal damla ya da spreyler ve zeytinyağı içermekte olan tükürük jelleri ve limon ağız kuruluğu tedavilerinde en çok kullanılan yöntemler arasında yer almaktadır.

Ağız Kuruluğuna Ne İyi Gelir?

Ağız kuruluğuna yol açan etkenleri detaylıca inceledik. Peki, boğaz kuruluğuna ne iyi gelir ve ağız kuruluğu yaşayan kişilerin ne yapması gerekiyor?

• Ağız kuruluğunu önlemek için yapılması gereken ilk şey hijyendir. Diş araları diş ipiyle temizlenmeli ve dişler düzenli bir şekilde fırçalanmalıdır. Florür barındıran diş macunları, ağız solüsyonları ve florür içerikli tabletler  ağız kuruluğuna iyi gelmektedir. Özellikle takma diş kullanan hastalarımızın ağız içi hijyenine önem vermesi gerekmektedir.
• Bol bol su tüketmek ve şeker içerikli içeceklerden uzak durmak gerekmektedir.
• Bunlara ek olarak düzenli bir şekilde sakız çiğnemekte ağız kuruluğuna iyi gelmektedir.

Özetle, ağız kuruluğunu önlemenin en kolay yöntemi ağız içi hijyeni korumak olacaktır. Gerekli hijyen sağlandıktan sonra ve altta yatan neden çözüldükten sonra ağız kuruluğundan kurtulmak çok daha kolay hale gelmektedir.

Ağız kuruluğu konusunda profesyonel destek almak için ağız ve diş sağlığı uzmanı Dt. Özlem Özcan ile iletişime geçebilirsiniz.

Ağız Kuruluğu Hakkında Merak Edilenler